حقوق متولدین ناشی از اهداء جنین
دسته صفحه: خانوادهحقوق متولدین ناشی از اهداء جنین
حقوق متولدین ناشی از اهداء جنین
نیاز به تولد , تناسل و ادامه حیات و بطور كلی حس جاودانگی ,موضوعی است كه از گذشته تا كنون با انسان بوده تا بدانجا كه انگیزه ذوالقرنین (كوروش كبیر یا اسكندرمقدونی), برای كشورگشایی, دست یافتن به اكسیر حیات و مایع جاودانگی, عنوان شده است.
اهدا جنین، نوزاد
اگر چه امروزه آب حیات و اكسیر جاودانگی افسانه ای بیش نمی نماید ولی كماكان حس تنازع بقا با بشر بوده و این مساله در تولید مثل و داشتن فرزند تجلی یافته است. موهبتی الهی كه به یمن پیشرفتهای علمی و پزشكی, امكان آن برای افراد بیشتری فراهم گردیده است. روشهایی از قبیل اهداء اسپرم , تخمك , جنین ,اجاره رحم و بطور كلی تلقیح مصنوعی كه اگر چه به علت برآوردن آرزوی داشتن فرزند برای تعداد زیادی از افراد و جلوگیری از پاشیده شدن بسیاری خانواده ها, درخور ستایش و تحسین است ولیكن بحثهای جدی و مخالفان سرسختی را در حوزه های مذهبی و اخلاقی به دنبال داشته و دارد. بر همین اساس, جوامع مختلف , بسته به میزان نفوذ مذهب و اخلاق یا مسائل اجتماعی و فرهنگی رویكردهای گوناگونی را نسبت به این پدیده , از خود نشان داده و می دهند. در كشور ما با تصویب قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نا بارور مصوب 29/4/82 و آیین نامه اجرائی آن مصوب 9/12/83 , یكی از روشهای یاد شده با شرایطی خاص رسمیت یافت. مقرراتی كه به لحاظ جامع نبودن آن , فقط برخی سوالات و ابهامات مطرح در این حوزه را پاسخ داده و كماكان راجع به حقوق متولدین ناشی از اهداء جنین وتكالیف صاحبان گامت (اسپرم و تخمك) و اهداء گیرندگان گامت نسبت به این كودكان و همچنین مشروعیت سایر طرق تلقیح مصنوعی و اجاره رحم , بحثها و مناقشات بسیاری وجود دارد كه با توجه به نوظهور بودن آن , رویه قضائی نیز مجال پرداختن به آنرا نیافته است. این نوشتار تنها در مقام بررسی اهداء جنین و حقوق متولدین ناشی از آن از منظر قانون و آیین نامه مصوب و طرح برخی دیدگاه ها و ایده های فقهی و حقوقی نسبت به آن می باشد.
تلقیح مصنوعی , انواع و اقلام آن:
تلقیح مصنوعی عبارتست از تركیب اسپرم و تخمك بصورت غیر متعارف كه معمولاً از طریقی غیر از آمیزش صورت می پذیرد اعم از آنكه جنین تمام یا قسمتی از مراحل رشد و تكامل خود را در خارج از رحم سپری نماید كه به برخی انواع آن اشاره می كنیم.
1-انتقال تخمك زنی به رحم زن دیگر: این روش معمولاً در جایی مورد استفاده قرار می گیرد كه زن گیرنده تخمك , نابارور بوده و با انتقال تخمك به رحم وی این امكان ایجاد می گردد كه پس از مقاربت با شوهرش , تلقیح صورت بگیرد. در خصوص مشروع یا نامشروع بودن این روش, نظرات مختلفی در فقه ارائه شده است. گروهی این روش را بطور مطلق حرام دانسته و گروهی دیگر در صورتیكه زن اهداء كننده تخمك, دارای رابطه زوجیت ( مثلاً بعنوان همسر دوم) با شوهر زن صاحب رحم باشد, آنرا جایز وقائل به وجود نسب مشروع بین طفل و صاحبان گامت و ایجاد رابطه وراثت , انفاق, محرمیت در نكاح و حضانت بین آنان شده اند و در صورت فقد رابطه زوجیت قائل به حرمت شده اند و بالاخره دسته سوم با این استدلال كه پس از انتقال تخمك به رحم زن , تخمك جزء بدن این زن تلقی می شود, اصل برائت را جاری و بر جایز بودن آن فتوا داده اند. از مبنای استدلال گروه اخیر می توان نظر آنان بر ایجاد نسب مشروع بین زن صاحب رحم و شوهر وی ( مرد صاحب اسپرم) را استنباط نمود.
انتقال جنین به رحم زن به منظور تولد برای خود ( اهداء جنین): این روش معمولاً در جایی به كار می آید كه یكی از زن و مرد یا هردوی آنها فاقد قابلیت باروری بوده ولیكن علاقه به داشتن فرزند , داشته باشند كه در اینصورت جنین حاصل از تلقیح اسپرم و تخمك زن و شوهر دیگری به رحم زن منتقل تا مراحل رشد و تكامل خود را در رحم این زن سپری و در نهایت توسط همین زن , متولد گردد
2-انتقال اسپرم مرد به رحم زن دیگر: این روش معمولاً در جایی به كار می رود كه زن ومرد هر دو دارای قدرت باروری بوده و لیكن به دلیل وجود مشكلات قیزیكی نظیر غیرقابل نفوذ بودن دهانه رحم و ... , امكان مقاربت بین زن و مرد وجود ندارد كه در این روش مقداری از اسپرم مرد را تحصیل و آنرا به رحم زن تزریق می نمایند. فقها در صورتیكه بین زن و مرد رابطه زوجیت وجود داشته باشد آنرا جایز و در غیر اینصورت حرام دانسته اند. مگر آنكه در فرض اخیر یكی از زن و مرد یا هر دو نسبت به قضیه جاهل باشند كه در آن صورت , نسبت را به لحاظ وجود شبهه , نسبت به آنكه جاهل است مشروع دانسته اند.
3-تلقیح اسپرم و تخمك ( اعم از داخل یا خارج رحم) و تولد در محیط آزمایشگاه: این حالت معمولاً در جایی به كار می رود كه زن و مرد هر دو قابلیت باروری دارند ولیكن زن استعداد نگهداری جنین را نداشته و امكان طی كردن مراحل رشد و تكامل جنین در بدن زن فراهم نیست كه در این حالت جنین به محیط آزمایشگاهی منتقل ودر همانجا و خارج از رحم , متولد می گردد. فقها در صورتیكه بین زن و مرد صاحب گامت رابطه زوجیت باشد این روش را جایز تلقی نموده اند.
4-انتقال جنین به رحم زن به منظور تولد برای دیگری ( اجاره رحم): این روش معمولاً در جایی مورد استفاده قرار می گیرد كه زن و مردی قابلیت باروری دارند ولیكن زن نخواهد یا نتواند دوران سخت بارداری را تجربه كند و از سویی علاقه به داشتن فرزند داشته باشد كه در این روش زن و مرد صاحب گامت, طی قراردادی جنین را به رحم زن دیگری منتقل می كنند تا جنین مراحل رشد و تكامل خود را در رحم وی سپری و پس از تولد تحویل صاحبان گامت گردد. برخی از فقها در صورتیكه انتقال جنین به رحم زنی صورت گیرد كه با شوهر زن صاحب تخمك , رابطه زوجیت داشته باشد , این روش را مشروع و در غیر اینصورت نظرات متفاوتی ارائه داده اند.
5-انتقال جنین به رحم زن به منظور تولد برای خود ( اهداء جنین): این روش معمولاً در جایی به كار می آید كه یكی از زن و مرد یا هردوی آنها فاقد قابلیت باروری بوده ولیكن علاقه به داشتن فرزند , داشته باشند كه در اینصورت جنین حاصل از تلقیح اسپرم و تخمك زن و شوهر دیگری به رحم زن منتقل تا مراحل رشد و تكامل خود را در رحم این زن سپری و در نهایت توسط همین زن , متولد گردد.
آنچه موضوع بررسی در این نوشتار می باشد روش اخیر بوده كه متعاقباً در خصوص آن سخن خواهیم گفت.
منبع تبیان دات نت
دسته بندی محصولات