مبارزه با سرطان :باکتری‌های رادیواکتیویته برای حمله به سرطان

با ترکیب دو روش بسیار خطرناک، می‌توان دارویی برای یکی از سخت‌ترین انواع سرطان‌ها ساخت.

 محققان نشان داده‌‌اند که در مدل موش مبتلا به سرطان لوزالمعده، می‌توان تابش کشنده‌ی رادیواکتیو را توسط باکتری‌ها به تومورهایی وارد کرد که با سرکوب سیستم ایمنی، به طور طبیعی موجب مقاومت شدید این بیماری می‌شوند.

این پژوهش؛ که در مقاله‌ای از آکادمی ملی علوم شرح داده شده، هنگامی آغاز شد که کاترینا داداکووا از کالج پزشکی اینشتین در نیویورک، به ترکیب دو روش برای مبارزه با سرطان اندیشید: چگونه ایزوتوپ‌های رادیواکتیویته، می‌توانند بعنوان سلاح ضد سرطان بکار روند؟ و همکارش کلودیا گراوکمپ، در پی آن بود که آیا باکتری‌های ضعیف می‌توانند ترکیباتی را حمل کنند که گلبول‌های سفید بیمار را برای حمله به سلول‌های سرطانی تحریک کنند؟

داداکووا می‌گوید: « فکر کردم که شاید بتوانیم قدرت تابش را با قدرت باکتری‌های زنده ترکیب کنیم». باکتری لیستریا مونوسیتوژن که گاهی اوقات در غذا یافت می شود، می تواند باعث عفونت شدید شود، اما معمولا توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود.

با آگاهی از این واقعیت که سلول های سرطانی، به سرکوب واکنش‌های سیستم ایمنی برای جلوگیری از نابودی خود تمایل دارند، محققان تصمیم گرفتند که با پوشاندن پادتن(آنتی بادی)های رادیواکتیویته به روی لیستریا، این باکتری‌ها را به موش‌هایی تزریق کنند که به سرطان لوزالمعده‌ مبتلا و تومور در اندام‌های گوناگون آنها پخش شده بود.

پس از تابش چندین دوز، موش‌هایی که باکتری رادیواکتیو دریافت کرده بودند، 90% متاستاز (حرکت و گسترش سلول‌های سرطانی از یک بافت به بافت دیگر) کمتری داشتند در مقایسه با موش‌هایی که تنها پرتودرمانی شده بودند. گراوکمپ می‌گوید: « این نخستین باری است که اثری چنین بزرگ دیدیم. سیستم ایمنی بدن به سرعت در حال دفع لیستریا از بافت سالم بود.» داداکووا ادامه می‌دهد: « ولی سلول‌های تومور، به سرکوب سیستم ایمنی پرداخته و اجازه می‌دهند که لیستریا باقی بماند. این به معنای آنست که سلول‌های تومور، دریافتی مداوم خواهند داشت، درحالیکه سلول‌های سالم در امان خواهند ماند.»

اثرات غیر قابل توضیح

اما الیزابت جافی؛ متخصص غدد از دانشگاه جانز هاپکینز در بالتیمور مریلند، که برای سرطان‌های پیشرفته از جمله سرطان لوزالمعده، لیستریای غیر رادیواکتیویته را در آزمایشات انسانی بکار برده، می‌گوید: «برخی از مشاهداتی که در این مقاله وجود دارد، به سختی قابل توضیح است. بخصوص آنکه چگونه لیستریای ضعیف، به متاستاز می انجامد و چرا در برابر تومور اولیه بی تأثیر است.»

نگرانی محققان دیگر از دریافت بیش از حد تابش توسط اندام‌های سالم است. جیمز آبروتزسه، متخصص غدد از دانشگاه تگزاس و مرکز سرطان اندرسون در هوستون، میزان تابش گزارش شده در کبد و سایر اندام‌ها را به شدت نگران کننده دانسته و خواهان ارائه‌ی  جزئیات بیشتر از رادیواکتیوی است که بطور خاص، به تومور تابیده می‌شود.

برآورد میزان دوز بین حیوانات و انسان همیشه ساده نیست، ولی داداکووا آن را تخمین زده و با توجه به محاسباتش، میزان تابش را زیر آستانه‌های ایمنی برای انسان در نظر گرفته است و بیماران، کمتر به بیماری ناشی از پرتو دچار می‌شوند، چرا که پیش از آن شیمی درمانی دریافت نکرده‌اند.

ژوزف هرمان؛ متخصص غدد در جانز هاپکینز، به مشاهده ی این نتایج در دیگر انواع سرطان ها علاقمند است. اگرچه در این مطالعه هیچ نشانه ای از آسیب به بافت تا یک هفته پس از درمان پیدا نشده، هرمان عقیده دارد که شاید اثرات تابش، به زمان بیشتری برای نمایان شدن نیازمند است. از طرف دیگر او می گوید: « این روش ممکن است تنها در موقعیت های اندکی انتخاب شود اما مزیت آن، در از بین بردن تومورهای سرطانی برای بیمارانی است که روش های دیگر درمانی برای آنان چندان موثر نبوده» از دیدگاه هرمان «این هیجان انگیز است ولی به اطمینان بیشتری نیاز دارد»

*شرح تصویر: باکتری لیستریا با حمل ترکیبی از رنیم-188 (به رنگ قرمز)، می‌تواند دوزهای پایدار تابش را به سلول های سرطانی لوزالمعده وارد کند.