آشنایی وچارت رشته شیمی
دسته صفحه: معرفی رشته هاوچارت رشته هاآشنایی وچارت رشته شیمی
مجموعه رشته شيمي (شيمي محض، شيمي کاربردي، شيمي دبيري) در مقاطع کارشناسي، کارشناسي ارشد و دکتري از مجموعه رشته هاي علوم پايه است. که اهميت و جذابيت خاص خود را داراست. بدون شک علوم پايه، پايه تمامي علوم و کاربردها در جامعه است. کار در زمينه علوم پايه و تحقيقات و سرمايه گذاري در آن جزو افتخارات خاص هر ملتي است. اين رشته توسط داوطلبان آزمون سراسري که در گروههاي رياضي و تجربي تحصيل کرده اند انتخاب مي گردد. سابقه طولاني اين علم در زندگي بشر گوياي اهميت خاص آن براي اوست. اين علم در طول تاريخ، بخصوص در دهه هاي اخير،توسعه روز افزوني را طي نموده است. اختصاص جوايز بزرگ در سطح جهاني به اين رشته (از جمله جايزه نوبل) گوياي اهميت شايان اين رشته تحصيلي است. علم شيمي پايه اي است براي ديگر علوم تجربي، به طوري که امروز، گستردگي علم شيمي به حدي است که نمي توان آن را از شاخه هاي ديگر تحصيل مجزا و حد و مرزي براي آن مشخص نمود. اهميت و کاربرد شيمي در پزشکي، دارو سازي، کشاورزي، صنايع غذايي، علم مواد، راه و ساختمان، صنايع پلاستيکي، رنگ و رزين و... بر هيچ کس پوشيده نيست.
پيشرفتهاي اخير ايران در توسعه کارخانجات مادر مانند پتروشيمي، پالايشگاه، صنايع پلاستيکي، صنايع غذايي و دارويي نيز توجه خاص به اين رشته را ايجاب مي کند. افزايش سطح کيفيت محصولات، اعمال استانداردهاي مطلوب، همگي نياز به ارتقاي دانش شيمي دارد. يک آزمايشگاه خوب در هر موسسه و کارخانه اي با يک شيمي دان خوب مي تواند بازدهي مطلوبي داشته باشد. اغلب آزمايشگاههاي کارخانجات مادر يا کارخانجات تبديلي معتبر در کشور توسط متخصصان و کارشناسان شيمي اداره مي شود. با عنايت به گسترش فراگير فرآيند توليد و توسعه، در کشور، توجه بيشتر به علم شيمي از ضروريات محسوب مي گردد. در حال حاضر، رشته شيمي در مقطع کارشناسي در سه گرايش: شيمي محض، شيمي کاربردي و شيمي دبيري در اغلب دانشگاههاي کشور ارائه مي گردد. خوشبختانه مقاطع تحصيلات تکميلي در گرايشهاي متفاوت اين رشته، در تعداد قابل توجهي از دانشگاههاي مملکت داير است و با توجه به سابقه طولاني رشته شيمي در دانشگاههاي ايران، توان علمي متخصصان اين رشته در وضعيت مطلوب و قابل قبولي است.
تعريف و هدف
دوره کارشناسي شيمي يکي از دوره هاي آموزش عالي است که داراي سه شاخه: شيمي محض، شيمي کاربردي و شيمي دبيري مي باشد. هدف آن، آموزش و تربيت کارشناسان متخصص در زمينه هاي آموزش شيمي در دوره هاي مختلف دبيرستاني، راهنمايي و تربيت کمک پژوهشگر، آماده نمودن دانشجويان براي ورود به دوره کارشناسي ارشد و دکتري در ارتباط با تربيت کادر آموزشي و پژوهشي مورد نياز دانشگاهها و موسسات تحقيقاتي و تربيت متخصصان مورد نياز صنايع شيميايي کشور است.
کارشناسان شيمي علاوه بر داشتن واحدهاي مشترک درسي، واحدهاي اختصاصي شاخه خاص خود را مي گذرانند؛ البته دانشجويان براي انتخاب 15 واحد درسي حق انتخاب و آزادي عمل دارند (به جز گرايش دبيري که 3 واحد انتخابي دارند). با انتخاب درست اين واحدها، دانشجويان در گرايش تخصصي تري مانند: شيمي فيزيک، شيمي تجزيه، شيمي آلي، شيمي معدني، شيمي پليمر، بيوشيمي و ديگر گرايشها اطلاعات تخصصي تري را کسب مي نمايند.
اهميت و جايگاه در جامعه
شيمي تنها علمي است که 104 عنصر طبيعت را همراه نام خود دارد و بررسي خواص، ساختمان، ترکيبات و اهميت آنها در محدوده علم شيمي است. از آن جايي که جهان مادي از اين عناصر تشکيل شده است، هيچ چيز در هيچ جا نمي توان يافت که بي نياز از علم شيمي باشد. به عبارت ديگر، آثار شيميايي در تمام کائنات يافت مي شود؛ به طوري که اگر لحظه اي فعاليتهاي شيميايي از کائنات حذف شود،بلافاصله همه چيز متوقف خواهد گرديد؛ ديگر نوري از خورشيد ساطع نخواهد شد،حياتي نخواهد بود، سوخت و سازي در بدن جانوران و گياهان انجام نخواهد گرفت و ... . همه تحولات مادي در جامعه به شيمي وابسته است. اگر واکنشهاي شيميايي نباشند هيچ گونه توليدي رخ نمي دهد، هيچ فعاليت اقتصادي وجود نخواهد داشت و هيچ ماده اي نخواهد بود که ساخت و سازي انجام گيرد.
مجموعه آنچه بيان شد نشانگر اهميت شيمي و فرآيندهاي آن در جامعه است. فعاليتهاي عمده جامعه از جمله: کاربرد نفت، گاز، پتروشيمي، لاستيک، پلاستيک، صنايع غذايي، صنايع نساجي، دارويي، کشاورزي و... همگي شيميايي هستند. افرادي که در جهان در ارتباط با علم شيمي کار مي کنند بدون شک بيشتر از تمام علوم ديگر هستند.
طول دوره و شکل اجراي آن
طول متوسط دوره کارشناسي شيمي 4 سال و شامل 8 نيمسال تحصيلي و 17 هفته آموزش کامل در هر نيمسال است. مدت زمان هر واحد درسي نظري 17 ساعت و آزمايشگاهي حداقل 34 ساعت است. به علت کيفيت خاص برخي از آزمايشگاههاي شيمي که نياز به مدت زيادتري دارند، جلسات آزمايشگاه به صورت سه ساعتي برگزار مي گردد
سابقه طولاني رشته شيمي در ايران موجب شده است که تعداد متخصصان قابل توجهي در اين رشته در جامعه، در مقاطع مختلف مشغول فعاليتهاي گوناگون باشند. دوره هاي تحصيلات تکميلي در دانشگاههاي کشور يکي پس از ديگري داير شده و فارغ التحصيلان آنها در مشاغل مختلف مشغول به کار شده اند، به طوري که کيفيت علمي آنها نيز با کشورهاي با سابقه طولاني در اين سطوح قابل مقايسه است. مهمترين گرايشهاي مقاطع کارشناسي ارشد و دکتري دانشگاههاي کشور عبارت است از: شيمي آلي، شيمي تجزيه، شيمي فيزيک، شيمي معدني، شيمي پليمر و بيوشيمي.
گستردگي علم شيمي باعث جذب تعداد زيادي دانشجو در گرايشهاي مختلف شده است، دانشجوياني که استعداد رياضي قوي دارند در گرايشهاي شيمي فيزيک و شيمي تجزيه و شيمي معدني جذب مي شوند. دانشجوياني که پايه علوم تجربي قويتري دارند قادر به ادامه تحصيل در رشته هاي شيمي آلي و بيوشيمي نيز هستند.
تواناييهاي فارغ التحصيلان
فارغ التحصيلان اين دوره مي توانند مسووليت زمينه هاي مختلف از جمله موارد زير را عهده دار باشند:
1- طرح، نظارت و اجراي طرحهاي تحقيقاتي کوچک و بزرگ شيميايي در سطوح مختلف کاربردي و علمي محض، در دانشگاهها، کارخانجات و مراکز تحقيقاتي، به منظور ارتقاي کمي و کيفي محصولات مورد نياز جامعه.
2- مسووليت و ارائه خدمات در آزمايشگاههاي کنترل کيفي، پيگيري و ارائه معيارهاي استاندارد به منظور افزايش کميت و کيفيت محصولات توليدي و همچنين مواد مصرفي کارخانه ها و صنايع.
3- ارائه خدمات آموزشي در سطح دانشگاهها، دبيرستانها و موسسات آموزشي.
4- ارائه طرحهاي پژوهشي به منظور استفاده از منابع اوليه ارزنده موجود در جامعه در جهت افزايش بهره وري از آنها و جلوگيري از صادرات بي رويه مواد اوليه ارزشمند و تبديل آنها به محصولات واسطه اي که ارزش اقتصادي بالاتري دارند.
5- ارائه خدمات در کارخانجات پتروشيمي، پلاستيک، لاستيک، رنگ و رزين، الياف، صنايع غذايي، صنايع دارويي، بهداشتي و شوينده ها.
6- آمادگي براي ادامه تحصيلات در مقاطع بالاتر براي تأمين کادر علمي دانشگاهها و ساير مراکز علمي.
7- کمک به توسعه صنايع دستي که در سطح گسترده اي در جامعه پراکنده هستند؛ از جمله ساخت رنگهاي بهتر و متنوع تر، بخصوص استفاده از رنگهاي طبيعي موجود در صنعت فرش.
8- استفاده از گياهان دارويي فراواني که در مملکت موجودند، به منظور استخراج و شناسايي موارد کاربرد اين گياهان به کمک متخصصان داروساز
| رديف | نام درس |
|---|---|
| 1 | آزمايشگاه شيمي آلي 1 |
| 2 | آزمايشگاه شيمي آلي 2 |
| 3 | آزمايشگاه شيمي فيزيک 1 |
| 4 | آزمايشگاه شيمي فيزيک 2 |
| 5 | آزمايشگاه فيزيک پايه 1 |
| 6 | آزمايشگاه فيزيک پايه 2 |
| 7 | آزمایشگاه خوردگی فلزات |
| 8 | آزمایشگاه سنتز مواد آلی |
| 9 | آزمایشگاه شیمی تجزیه 1 |
| 10 | آزمایشگاه شیمی تجزیه 2 |
| 11 | آزمایشگاه شیمی تجزیه دستگاهی |
| 12 | آزمایشگاه شیمی صنعتی |
| 13 | آزمایشگاه شیمی عمومی 1 |
| 14 | آزمایشگاه شیمی عمومی 2 |
| 15 | آزمایشگاه شیمی معدنی 1 |
| 16 | آزمایشگاه شیمی معدنی 2 |
| 17 | آنالیز عددی |
| 18 | اصول بيوشيمي |
| 19 | اصول تصفيه آب و پسابهاي صنعتي |
| 20 | اصول صنايع شيميايي |
| 21 | اصول محاسبات شیمی صنعتی |
| 22 | الکترو شيمي صنعتي |
| 23 | تجزیه نمونه های حقیقی |
| 24 | تمرین پژوهش |
| 25 | جداسازي و شناسيايي ترکيبات آلي |
| 26 | خوردگي فلزات |
| 27 | روش استفاده از متون علمی شیمی |
| 28 | رياضي عمومي 1 |
| 29 | رياضي عمومي 2 |
| 30 | زبان تخصصی شیمی |
| 31 | سمینار موضوع روز |
| 32 | سنتز مواد آلی |
| 33 | شاخص هاي بهداشتي |
| 34 | شيمي آلي 1 |
| 35 | شيمي آلي 2 |
| 36 | شيمي آلي فلزي |
| 37 | شيمي تجزيه 1 |
| 38 | شيمي دارويي |
| 39 | شيمي صنايع معدني |
| 40 | شيمي عمومي 1 |
| 41 | شيمي عمومي 2 |
| 42 | شيمي فيزيک 1 |
| 43 | شيمي فيزيک 2 |
| 44 | شيمي فيزيک آلي |
| 45 | شيمي محيط زيست |
| 46 | شيمي معدني 1 |
| 47 | شيمي هسته‌اي |
| 48 | شيمي و تکنولوژي پليمر |
| 49 | شيمي و تکنولوژي نفت |
| 50 | شیمی آلی 3 |
| 51 | شیمی تجزیه 2 |
| 52 | شیمی تجزیه دستگاهی |
| 53 | شیمی سطح و حالت جامد |
| 54 | شیمی صنعتی 1 |
| 55 | شیمی صنعتی 2 |
| 56 | شیمی معدنی 2 |
| 57 | شیمی و تکنولوژی چرم |
| 58 | شیمی و تکنولوژی رنگ |
| 59 | شیمی و تکنولوژی مواد غذایی |
| 60 | طيف سنجي مولکولي |
| 61 | فيزيک پايه 1 |
| 62 | فيزيک پايه 2 |
| 63 | گرافيک و نقشه‌خواني |
| 64 | مباني شيمي کوانتمي |
| 65 | مباني کامپيوتر و برنامه‌نويسي |
| 66 | مبانی شیمی پلیمر |
| 67 | معادلات ديفرانسيل |
| 68 | نظريه گروه در شيمي |
| 69 | کارآموزی تابستانی گزارش نویسی و سمینار |
| 70 | کاربرد الکترونيک در شيمي |
| 71 | کاربرد طيف سنجي در شيمي آلي |
| 72 | کارگاه یا شیشه گری |
دسته بندی محصولات